Διαθλαστική Χειρουργική
Η διαθλαστική χειρουργική είναι το σύνολο των χειρουργικών τεχνικών που εφαρμόζονται σε εκατομμύρια ανθρώπους για τη διόρθωση διαθλαστικών ανωμαλιών, όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός.
Πρόκειται για επεμβάσεις που ρυθμίζουν την εστίαση του οφθαλμού, έτσι ώστε ο ασθενής να βλέπει καθαρά χωρίς να χρειάζεται γυαλιά ή φακούς επαφής.
Οι τεχνικές είναι αρκετές και διαφορετικές και ο κάθε ασθενής υποβάλλεται σε προεγχειρητικό έλεγχο, έτσι ώστε να επιλεχθεί αυτή που θα του προσφέρει το καλύτερο αποτέλεσμα.
Χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας και στην αυξανόμενη εμπειρία των διαθλαστικών χειρουργών οι τεχνικές αυτές είναι απόλυτα ασφαλείς και ικανές να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών.
Τι είναι η Μυωπία
Η μυωπία είναι η διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, κατά την οποία οι ακτίνες του φωτός δε συγκεντρώνονται στον αμφιβληστροειδή, όπως είναι το φυσιολογικό, αλλά σε κάποιο σημείο μπροστά από αυτόν.
Το βασικό σύμπτωμά της είναι η θολή αντίληψη των μακρινών αντικειμένων. Ο μύωπας για να δει καθαρά τα μακρινά αντικείμενα συχνά εκμεταλλεύεται το μηχανισμό του στενοπικού δίσκου μισοκλείνοντας τα μάτια και στενεύοντας τη βλεφαρική του σχισμή. Το μυωπικό μάτι βλέπει τα κοντινά αντικείμενα καθαρά ασκώντας λιγότερη ή καθόλου προσαρμογή (ανάλογα με το βαθμό της μυωπίας του).
Η μυωπία συνήθως εμφανίζεται τα πρώτα χρόνια της ζωής και γίνεται αντιληπτή τα πρώτα σχολικά χρόνια, όπου οι ανάγκες του παιδιού επεκτείνονται και στη μακρινή όραση. Η μυωπία αυτή συνήθως ακολουθεί καλοήθη πορεία και μετά από μία προοδευτική αύξηση σταθεροποιείται με την ενηλικίωση.
Που οφείλεται η μυωπία; Βασικά αίτια:
- αυξημένη διαθλαστική δύναμη του οφθαλμού (διαθλαστική μυωπία)
- αυξημένο προσθιοπίσθιο άξονα του οφθαλμού (αξονική μυωπία)
- κληρονομικότητα (καθορισμός των βαθμών και εξέλιξη του διαθλαστικού σφάλματος)
- διάβασμα και χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή (συμβάλλουν στην επιδείνωση της ανωμαλία)
- ορμονικές μεταβολές (π.χ. κατά την εγκυμοσύνη παρατηρείται επιδείνωση της πάθησης)
- περιβαντολλογικοί παράγοντες
- συγγενές γλαύκωμα
- σφαιροφακία
- οπτική νευροπάθεια
Διάγνωση
Η διάγνωση της μυωπίας γίνεται με οφθαλμολογική εξέταση, η οποία πραγματοποιείται από τον οφθαλμίατρο.
Θεραπεία
Η μυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
- γυαλιά οράσεως
- φακούς επαφής
- διαθλαστική χειρουργική με LASER
- χειρουργική επέμβαση για την εμφύτευση φακικού ενδοφακού (phakic intraocular lens)
- και αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς, φυσικού φακού του ματιού, τις περισσότερες φορές σε περιπτώσεις πολύ υψηλής μυωπίας (εκφυλιστική μυωπία)
Τι είναι η Υπερμετρωπία
Η υπερμετρωπία είναι η διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, κατά την οποία μία παράλληλη δέσμη ακτινών εισερχόμενη στο μάτι δεν εστιάζεται στον αμφιβληστροειδή αλλά τον συναντά πριν ακόμη σχηματίσει εστία.
Έτσι κάθε σημείο ενός αντικειμένου απεικονίζεται στον αμφιβληστροειδή σαν κύκλος σύγχυσης και το αντικείμενο φαίνεται θολό.
Το υπερμετρωπικό μάτι δε μπορεί να δει καθαρά ούτε τα μακρινά ούτε τα κοντινά αντικείμενα.
Που οφείλεται η υπερμετρωπία; Βασικά αίτια:
- μειωμένη διαθλαστική δύναμη του οφθαλμού (διαθλαστική υπερμετρωπία)
- μειωμένο προσθιοπίσθιο άξονα του οφθαλμού (αξονική υπερμετρωπία)
- κληρονομικότητα
Η υπερμετρωπία εμφανίζεται συνήθως από τη γέννηση. Μπορεί να παρουσιάσει μια ελάττωση στην εφηβική και μετεφηβική ηλικία λόγω της αυξημένης προσαρμοστικότητας του φακού των ματιών και να αρχίσει να ενοχλεί πάλι στην ηλικία των 30-35 ετών.
Διάγνωση
Η διάγνωση της υπερμετρωπίας γίνεται με οφθαλμολογική εξέταση, η οποία πραγματοποιείται από τον οφθαλμίατρο.
Θεραπεία
Η υπερμετρωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
- γυαλιά oράσεως
- φακούς επαφής
- διαθλαστική χειρουργική
- χειρουργική επέμβαση για την αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς, φυσικού φακού του οφθαλμού
Τι είναι ο Αστιγματισμός
Στον αστιγματισμό, η διαθλαστική δύναμη του ματιού δεν είναι η ίδια σε όλους τους μεσημβρινούς, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η συγκέντρωση των εισερχομένων στο μάτι ακτινών σε ένα σημείο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο αστιγματισμός οφείλεται σε διαταραχές του σχήματος του κερατοειδούς.
Στον αστιγματισμό και τα μακρινά και τα κοντινά αντικείμενα φαίνονται παραμορφωμένα. Αυτό συμβαίνει επειδή n καμπυλότητα του κερατοειδούς δεν είναι ομοιόμορφη σε όλη του την επιφάνεια, με αποτέλεσμα οι ακτίνες του φωτός να μην εστιάζονται στο ίδιο επίπεδο.
Που οφείλεται ο αστιγματισμός; Βασικά αίτια:
Οφείλεται συνήθως στην διαφορετική καμπυλότητα των 2 κερατοειδικών μεσημβρινών (άξονες του κερατοειδούς χιτώνα), δηλ. του εμπρός μέρους του ματιού, το οποίο αντί για σχήμα σφαιρικό έχει σχήμα οβάλ (σαν αβγό). Αν η εστίαση των δύο ειδώλων βρίσκεται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή, ο αστιγματισμός είναι μυωπικός, ενώ εάν βρίσκεται πίσω είναι υπερμετρωπικός.
Μπορεί όμως να είναι και μικτός. Ο αστιγματισμός μπορεί να είναι είτε ομαλός (όταν οι 2 άξονες είναι κάθετοι μεταξύ τους), είτε ανώμαλος (όταν οι 2 άξονες δεν είναι κάθετοι). Διάφορες παθολογικές καταστάσεις (όπως π.χ. ο κερατόκωνος) είναι σε θέση να επιδεινώσουν το διαθλαστικό σφάλμα.
Διάγνωση
Η διάγνωση του αστιγματισμού γίνεται με:
- μία απλή μέτρηση της οπτικής οξύτητας του ατόμου
- τοπογραφία του κερατοειδούς (pentacam, topolyzer)
Θεραπεία
Η αστιγματισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
- Γυαλιά με κυλινδρικούς φακούς
- Τορικούς φακούς επαφής
- Διαθλαστική Χειρουργική
Τι είναι η Πρεσβυωπία
Η πρεσβυωπία αποτελεί ένα πρόβλημα που εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους μετά την ηλικία των 40-45 ετών. Στην ουσία δεν πρόκειται για πάθηση αλλά για τη φυσιολογική διαδικασία γήρανσης του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού.
Βασικό σύμπτωμα είναι η μειωμένη όραση για κοντά. Το άτομο δυσκολεύεται να διαβάσει και κουράζεται μετά από σύντομο διάστημα κοντινής εργασίας. Στην αρχή της εμφάνισης των συμπτωμάτων, το άτομο με πρεσβυωπία ανακουφίζεται από τα ενοχλήματα απομακρύνοντας από τα μάτια του το αντικείμενο που θέλει να δει καθαρά ή το έντυπο που θέλει να διαβάσει.
Mε την πάροδο όμως των χρόνων η προοδευτική μείωση της ικανότητας για προσαρμογή κάνει την ανάγνωση όλο και πιο δύσκολη και τελικά πρακτικά αδύνατη.
Διάγνωση
Η διάγνωση της πρεσβυωπίας γίνεται με οφθαλμολογική εξέταση, η οποία πραγματοποιείται από τον οφθαλμίατρο.
Θεραπεία
Η πρεσβυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
- πρεσβυωπικά γυαλιά όρασης (διπλοεστιακά ή πολυεστιακά)
- πολυεστιακούς φακούς επαφής
- διαθλαστική χειρουργική (επέμβαση με excimer laser και χρήση ειδικών τεχνικών π.χ. Presby-LASIK και Monovision)
- χειρουργική επέμβαση για την εμφύτευση πολυεστιακού ενδοφθάμιου φακού (multifocal intraocular lens) και αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς, φυσικού φακού του ματιού, συνδυαστικά για την αφαίρεση του καταρράκτη
Τι είναι ο Κερατόκωνος
Ο κερατόκωνος είναι μία εκφυλιστική, μη φλεγμονώδης νόσος του κερατοειδή χιτώνα.
Πρόκειται για προοδευτικά εξελισσόμενη διαταραχή κατά την οποία παρατηρείται λέπτυνση του κερατοειδούς κεντρικά ή παρακεντρικά, με αποτέλεσμα να παίρνει κωνικό σχήμα. Η νόσος εκδηλώνεται συνήθως στην εφηβεία και η εξέλιξή της είναι προοδευτική μέχρι την τρίτη έως τέταρτη δεκαετία της ζωής, όπου μετά ακολουθεί βραδεία εξέλιξη.
Στο 85% των περιπτώσεων προσβάλλονται και οι δύο οφθαλμοί, ωστόσο η εξέλιξη της προσβολής μπορεί να είναι εξαιρετικά ασύμμετρη.
Η συχνότητα εμφάνισης του κερατοκώνου στο γενικό πληθυσμό κυμαίνεται από 50-230 ανά 100.000 άτομα. Ο κερατόκωνος θεωρείται μία πολυπαραγοντική ασθένεια με ασαφή αιτιολογία.
Συμπτώματα:
- Μείωση της οπτικής οξύτητας
- Απότομη αύξηση του αστιγματισμού
- Παραμορφωμένη όραση σε όλες τις αποστάσεις
- Ανεπαρκής νυχτερινή όραση
- Μονόφθαλμη διπλωπία
Διάγνωση
Η διάγνωση του κερατοκώνου γίνεται με τοπογραφία κερατοειδούς (Pentacam – Placido).
Θεραπεία
Τρόποι αντιμετώπισης:
- Γυαλιά ή και φακοί επαφής: χρησιμοποιούνται στα αρχικά στάδια της νόσου, κυρίως για να αποκαταστήσουν τα διαθλαστικά σφάλματα (π.χ. μυωπία ή ανώμαλος αστιγματισμός). Όμως ενώ η πάθηση εξελίσσεται, σύντομα τέτοια μέσα αποδεικνύονται αναποτελεσματικά. Ένας μεγάλο ποσοστό ασθενών κάνουν χρήση ημίσκληρων ή σκληρών ημιδιαπερατών κερατοκωνικών φακών για χρόνια.
- ICRS – Intrastromal Corneal Ring Segments: εισαγωγή ενδοστρωματικών κερατοειδικών δακτυλίων. Η μέθοδος ενίσχυε τη δομική ακεραιότητα του κερατοειδούς (ομαλοποίηση τοπογραφικής εικόνας), αποτρέποντας έτσι την περαιτέρω πτώση της οράσεως του κερατοκωνικού οφθαλμού.
- Corneal Collagen Cross Linking (C3R/CXL): μια πρωτοποριακή θεραπεία με ενθαρρυντικά αποτελέσματα που χρησιμοποιεί φωτοσυνθετικούς παράγοντες, όπως η ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β12) και υπεριώδη ακτινοβολία UV-A (διασύνδεση κολλαγόνου με υπεριώδη ακτινοβολία – πολλαπλασιάζονται οι δεσμοί μεταξύ των δοκίδων κολλαγόνου του κερατοειδούς και ισχυροποιείται έτσι η αντοχή-στιβαρότητά-σκληρότητά του).
- Μεταμόσχευση κερατοειδούς (κερατοπλαστική) μερικού ή ολικού πάχους: όταν συναντάται περιστατικό με κερατόκωνο σε πολύ προχωρημένο στάδιο (όταν ο κερατοειδής ‘τρυπάει’ / ‘σχίζεται’ / ‘καταστρέφεται’).